ویروس ماربورگ چیست؟| بیماری مرگبار دیگری به جان بشر افتاد

رویداد۲۴| سیما صابری: بیماری ویروسی ماربورگ یک بیماری نادر اما اغلب کشنده است. گاهی در برخی مناطق آفریقا شیوع پیدا میکند. این بیماری از طریق تماس با مایعات بدن خفاشهای آلوده یا افراد مبتلا منتقل میشود. علائم این بیماری شامل تب، سردرد، بثورات پوستی، استفراغ، خونریزی و گیجی است. اگر در معرض ویروس ماربورگ قرار گرفتهاید و علائمی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ویروس ماربورگ که از خانواده ویروس ابولا است، یکی از کشنده‌ترین و غیرقابل درمان‌ترین عوامل بیماری‌زا در جهان است که در این هفته جان هشت نفر را در رواندا گرفت.

بیماری ماربورگ چیست؟

بیماری ویروسی ماربورگ (MVD) یک بیماری جدی است که گاهی در کشورهای آفریقایی شایع میشود. علائم اولیه آن شبیه آنفولانزا است، اما میتواند منجر به استفراغ شدید، خونریزی و مشکلات عصبی (مغز و اعصاب) شود. شیوع آن معمولاً از طریق انتقال ویروس از خفاشها یا پستانداران اولیه (مانند میمونها) به انسان شروع میشود. پس از آن، این ویروس میتواند از انسان به انسان منتقل شده و باعث شیوع بیشتر شود.

ماربورگ یک تب خونریزی‌دهنده ویروسی است، یعنی ویروسی که به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و باعث خونریزی می‌شود. این ویروس از خانواده ویروس‌های ابولا است.

چقدر بیماری ویروس ماربورگ شایع است؟

بیماری ویروس ماربورگ نادر است، اما گاهی در مناطق خاصی از آفریقا شیوع پیدا می‌کند. در طول این شیوع‌ها، از چند نفر تا صدها نفر به‌طور همزمان آلوده می‌شوند.

شیوع‌های ویروس ماربورگ

آخرین شیوع‌های ویروس ماربورگ در سال ۲۰۲۳ رخ داد. اولین شیوع در فوریه ۲۰۲۳ در گینه با ۱۶ مورد تأیید شده و ۱۲ مرگ بود. شیوع دیگری در ماه مارس در تانزانیا رخ داد و ۸ مورد تأیید شده و ۵ مرگ داشت.

سایر شیوع‌های بزرگ شامل موارد زیر است:

اوگاندا در سال ۲۰۱۲: ۱۵ نفر آلوده شدند و ۴ نفر جان باختند.

آنگولا از ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۵: ۲۵۲ نفر آلوده شدند و ۲۲۷ نفر جان باختند.

کنگو (DRC) از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰: بیشتر موارد در این شیوع مربوط به کارگران معدن و خانواده‌های آنها بود. ۱۵۴ نفر آلوده شدند و ۱۲۸ نفر جان باختند.

آلمان و یوگسلاوی در سال ۱۹۶۷: دو شیوع همزمان در اروپا در سال ۱۹۶۷ رخ داد. هر دو شیوع مربوط به کارگرانی بود که با میمون‌های سبز آفریقایی از اوگاندا سروکار داشتند. ۳۱ نفر آلوده شدند و ۷ نفر جان باختند.

علائم بیماری ویروس ماربورگ چیست؟

علائم بیماری ماربورگ در دو مرحله رخ می‌دهد. در مرحله اول علائم به مدت پنج تا هفت روز طول میکشد و شامل موارد زیر است:

تب

لرز

سردرد شدید

سرفه

درد عضلانی یا مفصلی

گلودرد

بثورات پوستی. این بثورات ممکن است نواحی برجسته و مسطح (ماکولوپاپولار) داشته باشند.

ممکن است برای یک یا دو روز کمی بهتر شوید، سپس علائم دیگر شروع می‌شوند. مرحله دوم علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

درد شکم یا قفسه سینه

استفراغ

اسهال

سرگیجه

کاهش وزن ناخواسته

مدفوع یا استفراغ خونی

خونریزی از بینی، دهان، چشم‌ها یا واژن

گیجی

علت بیماری ویروس ماربورگ چیست؟

دو ویروس مرتبط به نام‌های ویروس ماربورگ (MARV) و ویروس راون (RAVV) عامل بیماری MVD هستند. این ویروس‌ها همچنین به ویروسی که ابولا را ایجاد می‌کند، مرتبط هستند. بیماری ویروس ماربورگ یک تب خونریزیدهنده ویروسی است که می‌تواند به رگهای خونی شما آسیب برساند و باعث خونریزی شدید شود.

ماربورگ چگونه منتقل می‌شود؟

ویروس ماربورگ از طریق تماس با مایعات بدن انسان‌ها یا حیوانات آلوده منتقل می‌شود. مایعات بدن شامل موارد زیر است:

خون

ادرار

مدفوع

بزاق

شیر انسان

مایع منی

مایعات واژن

همچنین می‌توانید این ویروس را از سطوح، اشیاء یا وسایل پزشکی آلوده به ویروس بگیرید.

انسان‌ها چگونه به ویروس ماربورگ مبتلا می‌شوند؟

کارشناسان معتقدند خفاش‌های مصری راسِت معمولاً ویروس‌های MARV و RAVV را حمل می‌کنند. افراد معمولاً از طریق تماس با مایعات بدن یا بافت‌های خفاش‌های آلوده یا پستانداران غیرانسانی، مانند میمون‌ها، آلوده می‌شوند. سپس، این ویروس می‌تواند به سایر انسان‌ها منتقل شود، که معمولاً شامل اعضای نزدیک خانواده یا کادر درمان است که از فرد مبتلا مراقبت می‌کنند.

عوامل خطر برای ماربورگ چیست؟

اگر با حیوانات حامل این ویروس سر و کار دارید.

اگر در معادن، غارها یا سایر محیط‌هایی که خفاش‌ها زندگی می‌کنند، کار کنید.

در تماس نزدیک با بیمار باشید یا از فرد مبتلا به این ویروس مراقبت کنید.

بیماری ماربورگ چگونه درمان می‌شود؟

هیچ درمان یا داروی خاصی برای ویروس ماربورگ وجود ندارد. پزشکان می‌توانند سعی کنند علائم شما را کنترل کنند، عوارض را درمان کرده و وضعیت شما را پایدار نگه دارند که ممکن است به شما موارد زیر داده شود:

اکسیژن

مایعات وریدی (IV)

درمان‌هایی برای علائم خاص، مانند داروهای مسکن

آیا می‌توان از ماربورگ پیشگیری کرد؟  

سازمان‌های بهداشت برای کنترل شیوع ویروس ماربورگ با نظارت بر موارد جدید و اتخاذ اقدامات احتیاطی برای حفظ ایمنی کادر درمانی هنگام مراقبت از افراد مبتلا به MVD تلاش می‌کنند، از شیوع بیشتر آن جلوگیری کنند. اقداماتی که می‌توانید انجام دهید شامل موارد زیر است:

- هنگام مراقبت از فرد مبتلا به MVD از تجهیزات محافظتی (مانند ماسک، عینک، پیش‌بند و دستکش) استفاده کنید. از تماس با مایعات بدن آن‌ها خودداری کنید و پس از تماس، حتی اگر دستکش پوشیده‌اید، دستان خود را بشویید.  

- از کاندوم استفاده کنید یا تا زمانی که آزمایش‌ها تأیید نکنند که ویروس در مایع منی شما (یا شریک جنسی‌تان، اگر او به MVD مبتلا بوده) وجود ندارد، رابطه جنسی نداشته باشید. حتی اگر احساس بهتری دارید، ویروس می‌تواند برای مدت طولانی در مایع منی زنده بماند. البته شواهدی مبنی بر ماندگاری طولانی ویروس در مایعات واژینال وجود ندارد.  

- از تماس با هر چیزی که ممکن است با مایعات بدن آلوده تماس داشته باشد، خودداری کنید. تا زمانی که آزمایش‌ها تأیید نکنند که ویروس در مایع منی وجود ندارد، تماس نداشته باشید.  

- از تماس با بدن فردی که از MVD فوت کرده، خودداری کنید یا اگر مجبور به تماس هستید از تجهیزات محافظتی استفاده کنید. 

- از تماس با خفاش‌ها و پستانداران و مکان‌هایی که آن‌ها زندگی می‌کنند، خودداری کنید که شامل غارها و معادن می‌شود.  

- گوشت حیوانات وحشی را مصرف نکنید.  

- اگر اخیراً از سفری به مکانی که شیوع ویروس ماربورگ در آن رخ داده بازگشته‌اید، به مدت ۲۱ روز علائم خود را بررسی کنید. اگر علائمی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.  

- اگر احتمال می‌دهید که ماربورگ دارید، از دیگران دوری کنید.

چه انتظاری باید داشته باشم اگر به بیماری ویروس ماربورگ مبتلا شوم؟  

اگر به MVD مبتلا شدید، باید از بودن در اطراف دیگران خودداری کنید. کادر درمان و دیگر افرادی که از شما مراقبت می‌کنند باید اقدامات احتیاطی خاصی را انجام دهند که شامل پوشیدن لباس‌ها و تجهیزات محافظتی (مانند ماسک، دستکش، عینک و پیش‌بند) و ایزوله کردن شما از دیگران است. شما نیاز به نظارت دقیق برای پیشگیری از عوارض تهدیدکننده زندگی نیاز دارید.  

حتی پس از بهبودی، ممکن است اثرات طولانی‌مدت داشته باشید که شامل موارد زیر است:   

- مشکلات حافظه و تفکر  

- پوسته‌پوسته شدن پوست  

- خستگی  

- درد عضلانی  

- ریزش مو  

ویروس همچنین می‌تواند برای مدت طولانی پس از بهبودی در مایع منی زنده بماند. هنگام داشتن رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید تا از انتقال ویروس به شریک خود جلوگیری کنید.

آیا امکان مرگ با ویروس ماربورگ وجود دارد؟  

ماربورگ معمولاً کشنده است، اما برخی از افراد زنده مانده‌اند. میانگین نرخ مرگ‌ومیر حدود ۸۰ درصد است. نرخ مرگ‌ومیر در طول شیوع‌ها تفاوت زیادی دارد و از ۲۳ درصد تا ۹۰ درصد متغیر است.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟  

اگر علائم بیماری جدی دارید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید، از جمله:  

- تب بالا (بیش از ۱۰۳ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتی‌گراد)  

- خونریزی غیرمعمول  

- سردرد شدید  

- درد قفسه سینه یا شکم  

- گیجی یا تغییرات ذهنی